تخلفات امور گمرکی چرا و چگونه ایجاد می‌شوند؟

در هر کسب و کاری افرادی حضور دارند که با هدف های مختلف مانند کسب سود بیشتر و.. اقدام به انجام فعالیت هایی می کنند که بر اساس قوانین و مقرراتی که در زمینه آن کسب و کار از سوی دولت و نهادهای مربوطه وضع شده است انجام این گونه فعالیت ها تخلف شناخته می شود. تجارت بین المللی نیز از این قائده مستثنا نمی باشد. امروزه فعالیت های مختلفی از سمت تاجران در امر واردات و صادرات کالا انجام می شود که بر اساس قوانین و مقرراتی که از سمت دولت در رابطه با گمرک و نحوه اداره آن تعیین شده است به عنوان تخلفات امور گمرکی دسته بندی می شود. از آنجایی که انجام هر گونه تخلف، مجازات و تنبیهی را به دنبال دارد شناخت انواع تخلفات گمرکی که توسط بعضی از تاجران در مراحل تشریفات گمرکی انجام می شود برای افراد تازه کار و کم تجربه برای پرهیز از این گونه تخلفات لازم است.

منظور از تخلفات امور گمرکی چیست؟

برای تعریف در رابطه با تخلفات اموری گمرکی این گونه می توان گفت که هر فعالیتی که توسط فردی در روند یک کسب و کار، نهاد، سازمان و.. انجام شود که بر خلاف قوانین وضع شده برای مدیریت آن کسب و کار یا سازمان باشد تخلف شناخته می شود. امروزه بر اساس قوانینی که در رابطه با گمرک وضع شده است فعالیت های گوناگونی از سوی تاجران انجام می شود که می توان آن ها را به عنوان انواع تخلفات گمرکی به شمار آورد. تاجران اکثر تخلفات گمرکی خود را در هنگام انجام مراحل تشریفات گمرکی انجام می دهند و سعی می کنند در راستای به دست آوردن سود بیشتر به طور مثال تخلفی همچون بیش اظهاری کالا یا کم اظهاری کالا را انجام دهند.

گاهی اوقات تخلف انجام شده از سوی تاجران در روند تشریفات گمرکی و دیگر مراحل تجارت بین المللی کوچک و ناچیز بوده و می توان آن را به طور کل نادیده گرفت و یا با پرداخت جریمه‌ای کوچک پرونده آن را مختوم اعلام کرد، اما گاهی اوقات تخلفات خیلی سنگینی توسط تاجران صورت می گیرد که طبعات زیادی برای چرخه اقتصادی کشور به دنبال دارد که برای بررسی این گونه پرونده ها، کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی و دیگر مراجع بالاتر باید اقدام کرده و مجازات مناسبی را برای انواع تخلفات گمرکی تعیین کنند.

معرفی سازمان جهانی گمرک

بر اساس تعریفی که در واژه نامه بین المللی در رابطه با گمرک ذکر شده است، باید در راستای معرفی سازمان گمرک این چنین گفته که گمرک سازمانی است که توسط دولت در هر کشوری تاسیس شده است و وظیفه این سازمان این است که به عنوان مجری دولت در امور اقتصادی کشور بر روند صادرات و واردات کالا به طور کامل نظارت داشته باشد و از انجام هر گونه تخلفات امور گمرکی که ممکن است از طرف تاجران انجام شود مانند قاچاق کالا، احتکار و دیگر انواع تخلفات گمرکی جلوگیری نماید. سازمان گمرک سازمانی است که نقش بسیار مهمی با استفاده از مراحل تشریفات گمرکی در چرخه اقتصادی کشور بر عهده دارد.

سازمان گمرک با استفاده از مراحل تشریفات گمرکی عملیات تعیین تعرفه و ارزش گذاری کالا را طی کرده و بر اساس ارزشی که برای کالاهای وارداتی و صادراتی تعیین می شود و همچنین میزان و حجم این کالاها در هنگام ورود و خروج به کشور به تنظیم و دریافت مالیات و حقوق و عوارض گمرکی از صاحبان این کالاها می پردازد و در واقع با این کار میزان عمده ای از مالیات کشور را تامین می کند. همچنین این سازمان با استفاده از بازرسی ها کنترل هایی که در روند ورود کالاهای خارجی انجام می دهد از انجام هر گونه تخلفات امور گمرکی مانند ورود هر گونه کالاهای ممنوعه، آلوده و خطرناکی که باعث آسیب رساندن به مصرف کنندگان و مردم کشور می شود و .. جلوگیری می کند.

انواع تخلفات امور گمرکی چیست؟

تخلفات امور گمرکی که اکثر در هنگام طی کردن مراحل تشریفات گمرکی و فرایند ترخیص کالا از سمت تاجران با هدف کسب سود بیشتر از فرایند واردات کالا رخ می دهد و تخلفاتی که از سوی بعضی از کارکنان اداره گمرک با دریافت رشوه انجام می شود دارای انواع مختلفی می باشد. در این قسمت از این مقاله به چند مورد از انواع تخلفات گمرکی اشاره می کنیم تا افراد کم تجره و تازه کار در این حرفه به طور کامل با آن ها آشنا شوند و از انجام این گونه تخلفات گمرکی خودداری کنند. از جمله انواع تخلفات امور گمرکی می توان به موارد زیر اشاره نمود:

کم اظهاری و بیش اظهاری کالا:

به عنوان یکی از انواع تخلفات گمرکی می توان به کم اظهاری و بیش اظهاری کالا اشاره کرد. در این روند تاجران کالاهایی را که با ارز آزاد وارد کرده اند را کمتر از مقدار واقعی اعلام کرده تا حقوق و عوارض کم تری پرداخت کنند و قیمت کالاهایی را که با ارز دولتی وارد کرده بیشتر اعلام می کنند تا بتوانند ارز دولتی بیشتری دریافت نمایند.

عدم تهیه اظهارنامه:

تاجران موظف اند برای کالاهایی که وارد و یا از کشور خارج می شوند اظهار نامه گمرکی تهیه کنند، در واقع با تهیه کردن اظهار نامه گمرک از نوع و ماهیت کالاها چه وارداتی باشند و چه صادراتی اطلاع پیدا می کند. تاجران برای انجام این کار می توانند مامورین گمرک را با استفاده از رشوه راضی کنند و یا اقدام به ارائه اظهارنامه جعلی نمایند. در هر دو صورت چه کلاها از گمرک ترخیص شده باشند و چه هنوز در گمرک باقی باشند و کارشناسان مربوطه متوجه این تخلف شوند با تاجران به صورت قانونی برخورد خواهد شد.

جا زدن محموله ای به جای محموله دیگر:

یکی دیگر از انواع تخلفات امور گمرکی از این قرار است که تاجران کالای مجازی را که حق ورودی و عوارض آن به گمرک زیاد است را به کشور وارد می کنند اما در روند ترخیص کالا برای پرداخت هزینه های کم تر کالای مجاز دیگر را به سامانه های گمرکی معرفی می نمایند.

تخلفات آیین نامه ای:

یکی دیگر از انواع تخلفات گمرکی به این صورت است که تخلف انجام شده توسط افراد تنها خلاف آیین نامه هایی است که در راستای واردات و تشریفات ترخیص بار صادراتی در گمرک وضع شده است اما در کل هیچ گونه ضرر مالی را برای گمرک به دنبال ندارد.

عدم تهیه مجوز یا تهیه مجوزهای جعلی:

گاهی اوقات این تخلف از سوی تاجران و صاحبان کالا در روند انجام مراحل تشریفات گمرکی مشاهده می شود که تاجران برای ترخیص کالاهای خود از گمرک در راستای ارائه مجوزهای لازم به گمرک از مجوزهای جعلی استفاده می نمایند زیرا کالای وارداتی آن ها دارای مشکلی و نقصی است که از طرف اداره استاندارد و دیگر نهادهای مربوطه اجازه ورود و استفاده درون کشور را دریافت نمی کند و تاجر برای عودت این کالاها هزینه هنگفتی را باید پرداخت نماید.

دلایل ایجاد تخلفات در زمینه واردات و ترخیص کالا

امروزه دلایل زیادی مانند کیفیت بهتر، قیمت مناسب تر کالاهای خارجی وارداتی نسبت به تولیدات داخلی، نبود شرایط مناسب برای تولید یک سری از محصولات، تمایل افراد و ترجیح بی مورد آن ها در استفاده از کالاهای وارداتی و.. باعث شده است تا مردم گرایش عجیبی به استفاده از محصولات خارجی و کالاهای وارداتی پیدا کنند و در نتیجه این گرایش بازار تقاضای وسیعی در راستای کالاهای وارداتی ایجاد شده است. هر کجا که بازار تقاضا وجود داشته باشد مسلما شاهد بازار عرضه نیز خواهیم بود. از این رو تاجران برای ارائه کالاهایی که طرفداران زیادی در بازار مصرف و همچنین سود خوبی برای خود دارند اقدام به واردات کالا از دیگر کشور ها می نمایند.

در تجارت بین المللی و پاسخ گویی به بازار مصرف ممکن است روند واردات کالا را به صورت کاملا قانونی و بدون هیچ گونه تخلفات امور گمرکی انجام دهند، ممکن است کالاهای خود را در ظاهر به صورت قانونی و در اصل با انجام انواع تخلفات گمرکی در مرحله تشریفات گمرکی و دیگر مراحل آن به انجام برسانند و نیز ممکن است از ابتدای کار با استفاده از راه های غیر قانونی کالاهای خود را به کشور وارد نمایند. به طور کلی در رابطه با دلیل ایجاد انواع تخلفات گمرکی باید دلیل اصلی را بازار تقاضای داخلی که باعث طمع تاجران برای به دست آوردن سود هر چه بیشتر شده است مقصر دانست.

چگونه می توان از بروز تخلفات گمرکی جلوگیری کرد؟

از آنجایی که انجام تخلفات امور گمرکی به مرور زمان افزایش یافته و هر روز شاهد این مسئله بودیم که بر انواع تخلفات گمرکی افزوده می شود، دولت و اداره گمرک جهت مبارزه با هر گونه تخلفات گمرکی و جلوگیری از ضربه زدن تاجران به چرخه اقتصادی کشور با مرور زمان و با اجرای طرحی گسترده در راستای جلوگیری از تخلفات امور گمرکی موفق شده است از میزان این تخلفات تا حد قابل توجهی بکاهد. از جمله اقداماتی که در راستای کاهش تخلفات امور گمرکی انجام شده است می توان به موارد زیر اشاره نمود:

الکترونیکی کردن روند استعلام محموله ها:

یکی از اقدامات گمرک در زمینه کاهش تخلفات گمرکی الکترونیکی نمودن روند استعلام محموله می باشد. در این روند روزانه هزاران محموله تجاری توسط نیروهای مربوطه به دقت بررسی و استعلام شده و پاسخ آن در عرض چند دقیقه آماده می شود و به راحتی می توان محموله هایی را که بر خلاف استعلام های دریافت شده هستند شناسایی کرد.

پنجره واحد تجارت فرامرزی:

در گذشته تمامی مراحل تشریفات گمرکی به صورت حضوری انجام می شد که این مسئله علاوه بر زمان بر بودن باعث تبانی و رشوه خواری کارشناسان مربوطه و جعل و جابه جایی اسناد ترخیص کالا می شد اما امروزه اداره گمرک با راه اندازی پنجره تجارت فرامرزی که می توان از طریق آن با 22 سازمان دخیل در روند ترخیص کالا ارتباط برقرار کرد و بدون دخالت انسانی اقدام به تهیه مجوز های مورد نیاز در راستای ترخیص کالا از گمرک نمود، علاوه بر سرعت بخشیدن به روند تهیه اسناد و مدارک، امکان هر گونه تقلب و جعل اسناد را برای تاجران مسدود کرده است.

تبادل اطلاعات بین بانک مرکزی و گمرک به صورت الکترونیکی:

یکی دیگر از اقدامات گمرک برای جلوگیری از تخلفات امور گمرکی برقراری راه های ارتباطی الکترونیکی بین خود و بانک مرکزی می باشد. با استفاده از این روش بانک مرکزی در روند تخصیص ارز برای واردات کالا به اطلاعات ثبت شده در گمرک در مورد محموله وارداتی مراجعه کرده و از مشکل بیش اظهاری واردات کالا از طرف تاجران جلوگیری می کند به خصوص که با الکترونیکی شدن این امر دیگر از کاغذ بازی های اداری خبری نیست.

از دیگر اقدامات گمرک بر علیه انواع تخلفات گمرکی راه اندازی سیستم کارشناس مجازی است. در این سیستم که به تازگی راه اندازی شده است کارشناسی که باید صحت اطلاعات وارد شده در سامانه های گمرکی را با محتویات محموله وارداتی مطابقت دهد به صورت کاملا تصادفی و بدون دخالت انسانی انتخاب شده و هر گونه راه ارتباطی بین صاحب کالاهای وارداتی با کارشناس پرونده مسدود شده است و دیگر امکان تبانی و رشوه دادن تاجران به کارشناسان برای چشم پوشی از تخلفات امور گمرکی در مراحل تشریفات گمرکی از بین رفته است.

جمع بندی

گروه ققنوس ترخیص تلاش کرده است با تهیه این مقاله تاجران تازه کار را با تخلفات امور گمرکی و دلایلی که باعث می شود تاجران دست به انجام انواع تخلفات گمرکی بزنند آشنا کنند و در ادامه به معرفی راهکارهایی که از سمت گمرک برای جلوگیری از این تخلفات اندیشیده و عملی شده است پرداخته زیرا انجام این گونه تخلفات می تواند آثار بسیار زیان باری را علاوه نظام اقتصادی کشور در زندگی مردم عادی نیز داشته باشد. در صورتی که به اطلاعات بیشتری در این زمینه نیاز دارید می توانید به کارشناسان گروه ققنوس ترخیص مراجعه کرده و در راستای به دست آوردن سود بیشتر بدون نیاز به انجام تخلف در مراحل تشریفات گمرکی از مشاوره ها، ایده ها و راهکارهای کارشناسان مجرب ما بهره مند شوید.